E.R.C.P. NEDİR, NASIL YAPILIR
ERCP veya endoskopik retrograd kolanjio-pankreatografi işlemi safra yollarının ve pankreas kanalının endoskopi cihazı aracılığı ile safra yollarının röntgende görülmesini sağlayan özel bir ilaç verilerek görüntülenmesi ve gerekirse, kanalda tıkayıcı sarılığa yol açan taşın çıkartılması, safra kanal ağzının darlığının açılması, biyopsi alınması gibi bazı tedavilerinin de gerçekleştirilmesine verilen addır.
Safra karaciğerde salgılanan ve yağları sindirmeye yarayan özel bir sıvıdır. Yemek aralarında depolanır ve yemeği takiben sindirmek amaçlı salgılanır. Safra kanalı papilla adı verilen bir çıkıntıdan oniki parmak bağırsağına girer. İşte safra kanalına bu papilla adı verilen çıkıntıdan girilir.
ERCP için ne hazırlık gerekir?
İşlem öncesinde en az 6 saat açlık gerekmektedir.
İşlem yapılacak hastanının varsa diğer hastalıkları, allerjileri ve kullandığı ilaçları hakkında işlemi yapacak doktor ve hemşire ayrı ayrı bilgilendirilmelidir.
Kan sulandırıcı ilaçlar 7-10 gün öncesinden kesilmelidir.
(Aspirin®, Coraspin®, Ecoprin®, Dispril®, Coumadin®, Heparin®, Plavix®, Pradaxa® vb.)
ERCP nasıl yapılır?
Hastaya işlem sırasında, sonrasında ve acil durumlarda sakinleştirici ve tedavi edici ilaçlar, çabuk ve emniyetle verebilmek için kol damar yoluna plastik katater takılır. Kalp ve solunumun emniyetini ve değişikliklerini takip amacıyla tırnaktan kan akımını okuyup değerlendirebilen bir algılayıcı takılır. Boğaza uyuşturucu ilaç püskürtülür. Hasta sol yanı üzerine ya da sırt üstü yatırılır. Ağza bir ağızlık yerleştirilir.
Hastaya endoskopi işleminin rahatsızlığını farketmemesi için uyku getirici ilaç damardaki plastik kataterden verilir. Oluşan uyku ve sakinlik hali narkoz değildir, herhangi bir ağrı hissedilmez. Hasta istendiği anda uyandırılabilir. Çok riskli hastalarda uyutulmadan da ERCP yapılabilir.
Duodenoskop adı verilen bir endoskopi cihazı aracılığı ile mide ve onikiparmak bağırsağı geçilerek safra kanalının oniki parmak barsağına açıldığı kapı olan papilla bölgesinden safra kanalına bir kateter aracılığı ile girilir
PAPİLLA WATERİ
Paillaya girilen kataterden verilen boyayıcı ilaç ile pankreas kanalı ve safra yollarının röntgen cihazı(C kollu skopi)ile görüntülenir.
SAFRA KANALLARININ VE PANKREAS KANALININ GÖRÜNTÜSÜ
Sıklıkla papilla bölgesi elektrikli koter aleti ile kesilerek(papillotomi işlemi)safra kanalına girilir ve var olan taşlar basket, balon veya taş kırma cihazı ile dışarıya alınır.
Bazen safra kanalı ağzının tıkanmaması için papillotomi yapılan bölgeden içeriye geçici veya kalıcı stent yerleştirilir.
ERCP hangi durumlarda yapılır?
SAFRA KANALI TAŞLARI E.R.C.P YOLUYLA TESPİT EDİLİP ALINARAK MEKANİK SARILIK TEDAVİ EDİLİR
SAFRA KANALI VE PANKREAS TÜMÖRLERİNDE STENT YERLEŞTİRİLEREK SAFRA YOLUNUN AÇIK KALMASI SAĞLANIR
Cerrahi sarılık
(tıkanma sarılığı, mekanik ikter):
Safra kanalları taş, tümör veya kireçlenme(Oddi stenozu)gibi durumlarda tıkanabilir.
KOLEDOK(ANA SAFRA YOLU)TAŞI
Pankreatit: Pankreas organının aniden gelişen(akut)iltihaplarına % 90’a yakın oranda safra taşlarının safra ve pankreas kanalının ağzını tıkaması neden olur. Bu tür durumlarda ERCP ile pankreas ve safra kanalı ağızlarını açmak ve o bölgeden taşları almak hastalığın tedavisi için çok yararlı olur.
Kolanjit:Safra yollarının taş veya tümör tarafından tıkanması sonrasında safra kanalında biriken safra içerisinde bakteri çoğalması nedeniyle, titreme ile 38 C'yi aşan ateş, karın sağ üst bölümünde ağrı ve sarılık belirtileri ile kendini gösteren ciddi sonuçları olabilen bir hastalıktır. Durgunluğa uğramış safra akımının tekrar sağlanması, safra kanalının tıkalı kısmın açılması için ERCP ile birlikte yapılan papillotomi işlemi ile safra akımın tekrar açılması gerekir.
ERCP işleminin komplikasyonları nelerdir?
Genel olarak ERCP işlemi sonrasında % 5-10 arasında bir oranda komplikasyona rastlanır.
Pankreatit gelişimi
Kanama:sıklıkla taşların alındığı papilla bölgesinden olur, çoğunlukla kendiliğinden durur, bazen kan vermek veya endoskopi ile kanama bölgesine yakma işlemi(koterizasyon veya skleroterapi)gerekebilir.
Delinme:onikiparmak bağırsağı veya safra yolunda delinme
İnfeksiyon:kolanjit denilen safra yolu infeksiyonu gelişebilir. Bu durum safra yolunun görüntülemek için verilen ilacın yan etkisi olarak veya safra yolundaki safra akımının yeterince sağlanamamasından dolayı olabilir. Antibiyotik tedavisi başlanılması gerekecektir.
ERCP işlemi sonrasında nelere dikkat etmek gerekir?
ERCP işlemi sonrasında verilen sakinleştirici ilaç nedeniyle araç kullanmamak gerekir.
İşlem sırasında bağırsağın yeterince açılması için içeriye hava verilmektedir, bu nedenle işlemden sonra bir miktar dolgunluk hissi ve gaz yakınması olacaktır. Dışkıda yumuşama ve bağırsak alışkanlıklarında birkaç gün boyunca değişiklikler olabilir.
İşlemden birkaç saat sonra gıda alımı için mutlaka doktorunuza sorunuz.
Makattan kanama, dışkının katran renginde gelmesi, kusma, şiddetli karın ağrısı, halsizlik ve baş dönmesi, 37.5 C'nin üzerinde ateş gibi durumlarda doktorunuza haber vermenizde yarar vardır.