TİROİD NEDİR, NASIL ÇALIŞIR
Tiroid bezi boynun ön tarafında yer alan gırtlağı saran organdır. Kanat şeklindeki sağ ve sol bölümleri nefes borusunun kenarına yerleşmiştir. Ağırlığı yaklaşık 20-25 gramdır. Başlıca görevi tiroksin hormonunun üretimi ve salgılanmasıdır. Tiroksin hormonu genel olarak vücudun metabolik işleyiş hızının ayarlanmasından sorumludur.
Vücudumuzun metabolik işleyişinin yerinde olup, olmadığını tespit için kanda bir takım tetkikler istenir.
TSH: Kanda bulunan tiroit hormonlarının düzeyi beyinde bulunan organlardan salgılanan tiroit uyaran hormon "TSH" adı verilen hormonla ayarlanır. Kanda bulunan tiroit hormonları azalınca TSH salgılanır veya tam tersi olarak kanda bulunan tiroit hormonları artınca TSH salgılaması azalır.
TSH normal giden bir arabadaki kırbaça benzetilebilir. Araba gitmiyorsa kırbaç sayısı artar(TSH DEĞERİ YÜKSELİR), araba hızlanırsa kırbaç vurulmaz(TSH DEĞERİ DÜŞER)
ARABA NORMAL GİDERSE TSH NORMAL, T3,T4 DEĞERLERİ NORMALDİR
HİPOTİROİDİ NEDİR?
tiroit hormonları çeşitli nedenlerle yeterli düzeyde salgılanmaz ise "hipotiroidizm" denilen tiroit hormon azlığı oluşur. Bu durumda bu fonksiyonların hepsi azalır.
BELİRTİLER
Depresyon Kilo artışı Cilt kuruluğu Kalp hızında yavaşlama Soğuğa karşı dayanıksızlık Unutkanlık Zihinsel durgunluk Kabızlık Yorgunluk Adet dönemlerinde bozulma ve kanama miktarında artış Kas güçsüzlüğü ve kramplar
TSH çok yükselir
T3 ve T4 değerleri azalır
ARABA GİTMEZSE KIRBAÇ ÇOK VURULUR(TSH ARTAR), ARABANIN HIZI(T3, T4 DEĞERLERİ)DÜŞER
ARABA ÇOK HIZLI GİDİYORSA KIRBAÇ VURULMAZ(TSH DÜŞER)ARABANIN(T3, T4 DEĞERLERİ)ARTAR
HİPERTİROİDİ NEDİR?
troit hormonları çeşitli nedenlerle normalden çok salgılanırsa "hipertiroidizm" denilen ve "zehirli guvatr" olarak halk arasında isimlendirilen durum oluşur. Bu durumda yukarıdak fonksiyonların hepsi artarak vücudumuza zarar verir.
Depresyon Kalp hızında artış Sinirlilik Kilo kaybı Sıcağa karşı tahammülsüzlük Terleme artışı Ellerde titreme Yorgunluk Anksiyete(korku hali)Uyku bozukluğu Adet dönemlerinde bozulma ve kanama miktarında azalma.
TSH DEĞERİ ÇOK DÜŞER,
T3,T4 DEĞERLERİ YÜKSELİR
HİPOTİROİDi TEDAVİSİ
Tiroid bezi yeterli hormon üretemezse Kanda T3,T4 değerleri düşer, Tedavi için hekim T3 ve T4 değerlerini arttırmak için dışarıdan ilaç verir.
BİTİRON, EUTHROX, LEVOTİRON, THYRANON gibi ilaçlar vücuddan salgılanan hormonların yerine geçer. Bazı hastalar bu ilaçların midesine dokunduğunu, şişmanlattığını söylerler ki bu doğru değildir. Eğer ihtiyaçtan fazla ilaç alınırsa o zaman ilaca bağlı "ZEHİRLİ GUATR" hipertiroidi hastalığı başlar
HİPERTİROİDİ TEDAVİSİ
Tiroid bezi ihtiyaçtan fazla T3, T4 salgılarsa zehirli guatr ortaya çıkar. Tedavi için
ilaç tedavisi(PROPYCİL veya THYROMAZOL hap)
Radyoaktif ilaç tedavisi(Atom Tedavisi)
Ameliyatla tiroidin çıkartılması
Tiroid bezi ameliyatla çıkartılırsa vücutta tiroid hormonları salgılanmaz.(ARABA GİTMEZ)Cerrah veya doktor eliyle hasta hipotiroidi hastası olmuştur. Bu durumda dışarıdan T3,T4 yerine geçecek ilaçlar verilir.
HİPERTİOİDİ
Gözlerde EKSOFTALMUS denilen belirtiye yol açabilir.
İLAÇ TEDAVİSİ:
Hipertiroidisi olan bütün hastalara kanda yüksek olan tiroit hormonlarını normal düzeye getirmek için önce ilaç tedavisine başlanır. İlaç olarak kimyasal ismi propiltiourasil olan ilaç veya kimyasal ismi metimazol olan ilaç ve beraberinde nabız sayısını azaltacak ilaçlar başlanır. İlacın dozunu doktorunuz hastalığın şiddetine göre ayarlar. İlaç tedavisine başladıktan 6-8 hafta sonra tekrar kontrole çağrılırsınız ve hormonlarınızın durumuna göre ilaç dozunun ayarlanması yapılır. Bu şekilde 1,5-2 ayda bir kontroller yapılarak en az 9 ay – 1 yıl ilaç tedavisine devam edilir ve doktorunuzun kararına göre ilaç kesilebilir. Doktorun haberi olmadan ilaç kesilirse hastalık tekrar alevlenir veya nüks eder. Böylece o zamana kadar yapılan tedavi de boşa gitmiş olur. Bu nedenle ilaç tedavisi doktorunuza danışılmadan kesilmemelidir.
İlaç tedavisi sırasında ateşiniz çıkar ve boğazda ağrı olursa hemen doktorunuza başvurmanız gerekir. Bu durum kanda beyaz hücrelerin(Lökosit)çok azalmasından dolayı olmuş olabilir. Çok nadir olan bu durum oluşursa ilaçlar kesilerek radyoaktif iyod tedavisi yapılır.
Tedavi sırasında karaciğer enzimlerinde hafif yükselmeler olabilir. Ancak bu durum hipertiroidinin etkisiyle de olabilir. Bu nedenle SGOT(AST)ve SGPT(ALT)enzim düzeyleri sık aralarla takip edilmeli ve tedaviyle birlikte enzim düzeyleri gittikçe artıyorsa ilaçlar kesilerek radyoaktif iyod tedavisi verilmelidir.
İlaçlar doktorunuz tarafından kesildikten sonra hastalık ilk 6 ayda % 30-50 nüks ettiğinden ilaç kesildikten sonra da tekrar kontrole gelmek gerekir.
Sıcak nodül varsa ilaçlarla hormonlar normal düzeye getirildikten sonra radyoaktif iyod tedavisi veya ameliyat yapılır.
İlaç tedavisiyle hastalığı düzelen hastalarda ilaç kesildikten sonra hastalık tekrar alevlenirse veya nüks ederse kesin tedavi dediğimiz radyoaktif iyod tedavisi veya cerrahi tedavi yapılabilir.
Hipertiroidili hastaların dikkat etmeleri gereken bir husus İYOTLU TUZ YEMEMELERİDİR. Piyasada bazı firmalarının ürettikleri, kendiliğinden tuzluklu, İYOTSUZ TUZLAR satılmaktadır. Hipertiroidisi olan hastaların iyotsuz tuz yemeleri gerekir. Ailedeki diğer kişilerin iyot almalarını sağlamak için yemekler tuzsuz yapılmalı hasta iyotsuz tuz kullanmalı, ailedeki diğer kişiler ise iyotlu tuz kullanmalıdırlar.
Sigara içenlerde hastalık zor iyileştiğinden ve göz hastalığı ortaya çıktığından SİGARA İÇİLMEMELİDİR.
NÜKS, YANİ HASTALIĞIN ALEVLENMESİ ŞU HASTALARDA DAHA SIK GÖRÜLÜR:
1- Guatrın büyük olması
2- Genç yaştaki hastalarda
3- Hastalığı başlangıçta şiddetli olanlarda
4- Başlangıçta oftalmopati(gözde dışarı fırlama)olanlarda
5- Sigara içenlerde
6- İyotlu tuz kullananlarda veya iyotlu öksürük şurubu içenlerde
7- TPO antikorları yüksek olanlarda
8- Hormonları normale getirebilmek için yüksek doz antitiroid ilaçlara ihtiyaç olan hastalarda
9- TSH düzeylerindeki düşüklüğün düzelmediği hastalarda