Obezite, işgücü kaybına yol açan, gelişmiş ülkelerin en acil sağlık sorunu, önemli bir toplumsal problemdir.
İŞ YERLERİNDE:
-İnsanlar, iş yerlerinde şişman kişilere karşı önyargılıdırlar;
-kilolu insanlara performans değerlendirmeleri ile diğer işyeri kriterlerinde ayrımcılık yapılmaktadır.
-kilolu çalışanlara daha olumsuz bir tutum sergilenmektedir.
-Aşırı şişmanların işe alımında da kilolarının diğer etkenlerden daha fazla göz önünde bulundurulmaktadır.
Şişmanlığın maliyeti:
-diyet çabaları,
-ilaç harcamaları,
-kaçırılan iş fırsatlarına kadar değişmektedir.
Obezite, bir hastalıktır.
SOSYAL Aşırı kilolu olmak, | |
FİZİKSEL Şişmanlık, insanların yaşam kalitesini ve hayatını tehdit eden, eşzamanlı hastalıklarla birliktedir. Obezlikle birlikte Mortalite (ölüm) oranı çarpıcı bir şekilde artmaktadır ve Vücut Kitle İndeksi (VKİ) 32 kg/m2 den büyük kişilerde erken ölüm riski iki katına çıkmaktadır. |
ŞİŞMANLIK İLE BİRLİKTE OLAN BAŞLICA HASTALIKLAR;
Kalp Damar Hastalıkları: Kilolu olmak, kalp hastalığının önemli (ve bazı doktorlara göre başlıca) bir risk faktörüdür. Şişmanlık ayrıca yüksek LDL (kötü kolesterol), düşük HDL (iyi kolesterol), yüksek trigliserid ve yüksek tansiyon gibi kalp hastalığının diğer riskleri ile de ilişkilidir.
| |
Tip 2 Diyabet: Şeker hastalığı vücudun, kendi kan şekerini düzenleyememesi durumudur. Fazla kilolu olmakla yakından ilişkilidir. Tip 2 Diyabeti bulunanların %85’i aşırı kiloludur. Şeker hastalığının yönetilmesi hem pahalı hem de zor olup, kalp hastalığı, yüksek tansiyon, körlük, sinir hasarı ve böbrek hasarı gibi birçok zararı da beraberinde getirmektedir. | |
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Hipertansiyon, kalp hastalığı ve inmenin (felç) en önemli nedenidir. Şişmanlık, doktorların ‘sessiz hastalık’ dedikleri yüksek tansiyona yakalanma riskini iki katından fazla artırmaktadır. | |
Uyku Apnesi: Bu durumdaki kişilerin nefes alış verişi genellikle uykuda iken durmaktadır. Aşırı kilolu insanlarda bu durum daha çok boğazın gerisindeki yumuşak dokunun tıkanmaya yol açmasında ileri gelmektedir. Uyku apnesinde problem, uykunuzun parçalanarak kesintiye uğramasıdır. Yetersiz uykunun neden olduğu bitkinlik, başlı başına bir risktir; örneğin uyku apnesi olanlarda trafik kazası ya da iş kazası riski daha yüksektir. İşin kötü yanı, yetersiz uykunun kilo alma ile yakından ilişkili olmasıdır. Uyku apnesi aynı zamanda iktidarsızlık, hafıza problemleri ve başağrısı ile de bağlantılı olup, tedavi edilmediğinde yüksek tansiyon ile kalp hastalığına neden olabilmektedir. | |
Astım: Astım, havayollarının iltihaplanarak göğüste darlığa ve nefes almada güçlüğe neden olması olarak tanımlanmaktadır. Çalışmalar, şişman kişilerin, astıma yakalanma olasılıklarının daha fazla olduğunu göstermektedir. Bu aynı zamanda reflüden de kaynaklanabilir; asit hava yollarında birikerek iltihaplanmaya neden olabilir. Şiddetli bir astım krizi de ölümle sonuçlanabilir. |
Kanser:
Şişmanlık rahim ve yumurtalık kanseri riskini 3-4 kat, meme kanseri riskinide 2 kat artırmaktadır. Diğer taraftan böbrek, kolon ve rektum, özofagus ve safra kesesi kanserleri de şişmanlık ile ilişkilidir.
Gastroözofageal Reflü Hastalığı: Asit reflü hastalığı, midenin üzerinde baskı yapan fazla yağların, onu göğse doğru iterek, normalde mide asitinin boğaza geri dönmesini engelleyen kas yapısının bozulmasına neden olması ile oluşmaktadır. Reflü hastalığı, çok ağrılı olup, öksürük, özofagus (yemek borusu) iltihabı, yutkunma güçlüğü ve hatta özofagus kanseri gibi komplikasyonlara neden olabilmektedir. |
Gut:
Gut, Kanda ürik asit değerinin çok yükselmesi nedeniyle eklemlerde biriken ürik asit kistalleri nedeniyle oluşan ağrılı şişliklerdir. Yaygın olarak obez hastalarda oluşabilir.
Safra kesesi hastalığı:
Safra taşları, safra kesesindeki sertleşmiş kolesterol topaklarıdır. Şişmanlık, safra kesesi hastalığı için önemli bir risk faktörüdür.
Karaciğer Hastalığı: Karaciğerde yağ birikimi, tıpkı alkoliklerinkine benzer şekilde karaciğerde ağır hasara yol açabilir. Her ne kadar alkole bağlı karaciğer hastalığı daha çok bilinmekte ve dikkat çekmekte ise de anormal karaciğer fonksiyon testlerinin önde gelen nedeni aslında kiloya bağlı karaciğer hastalığıdır. | |
Damar Hastalığı: Büyük bir göbeğin oluşturduğu baskı, bacak damarlarının şişmesine neden olarak kanın bacaklarda birikmesine engel olan kapakçıkları koparıp varise yol açabilir. Obezler, yağ hücrelerinden salınan inflamatuar kimyasallardan dolayı kan pıhtısı oluşumuna daha çok eğilimli olduklarından, bu durum şişman kişileri derin ven trombozu denilen bacaklarda önemli pıhtılaşmalar, akciğer embolileri için yüksek bir risk grubuna sokar. | |
Artrit ve Eklem Hastalığı: Aşırı kilolu olmak bacaklara, kalçalara, dizlere ve ayak bileklerine inanılmaz bir baskı yapar. Eklemlerin yıpranması ve ağrılar nedeniyle egzersiz kısıtlanır, bu durum daha fazla kilo alma sebebidir. | |
Polikistik Over Sendromu (PCOS):
PCOS, hormonal çevrimin adet dönemlerini etkileyerek doğurganlığı tehdit edecek şekilde bozulmasıdır. Östrojen tipik olarak yağ hücrelerinde depolanır ve parçalanır. Ancak şişman kişilerde uygun olmayan bir şekilde parçalanarak PCOS’un bazı semptomlarını doğuran testosterona benzer bir yapıya dönüşür. Bu semptomlar pelvik sancı, yumurtalık kistleri, saç dökülmesi, akne ve vücut ile yüzde kıllanmayı içermektedir. Bu durum doğurganlık çağındaki kadınlarda en sık rastlanan hormonal bozukluk olup, bu hastalığın tanısı konulan kadınların çoğunluğu ya aşırı kiloludur.
Doğurganlık ve Gebelik Komplikasyonları:
Obezite, hem erkeklerde hem de kadınlarda doğurganlık güçlüğünün önemli bir nedenidir. Şişman erkeklerde artmış olan östrojen düzeyi iktidarsızlık ve düşük sperm sayısına yol açabilir. Kadınlarda ise özellikle karın bölgesindeki yağ dişi üretim sisteminin normal işleyişini kesintiye uğratan hormonları yayabilir.
Son zamanlarda yapılan bir çalışmada, VKİ değeri 35 kg/m2 den büyük olan obez kişilerde tüm ölüm nedenlerinin ikiye katlandığı gösterilmiştir. İlginç olan, ölüme neden olan bu komplikasyonların sadece zayıflamakla önlenebilmesidir.